BİZE ULAŞIN
Aşılama tedavisi, tüp bebek yönteminden farklı bir süreçtir. Aşılama tedavisi sayesinde çiftlerin bebek sahibi olma şansları bir hayli artar. Aşılama tedavisi sürecini ve ne kadar sürdüğünü merak edenler için Prof. Dr. Nilgün Turhan detaylı bir şekilde anlattı. O zaman "aşılama tedavisi nedir?" sorusuyla detayları ele alalım.
Aşılama tedavisi; kadının yumurtasının döllenmeye hazır olduğu zamanda laboratuvarda hazırlanmış hareketli ve yüksek oranda normal morfolojiye sahip spermlerinin ince bir kateter yardımı ile rahimin içine bırakılması prensibine dayanan ağrısız ve kolay bir kısırlık tedavisidir. Bu sayede yumurta maksimum sperm konsentrasyonu ile döllenir ve gebelik oluşma şansı artırılır.
Aşılama tedavisinin tüp bebek tedavisinden farkları vardır. Aşılama tedavisinde yumurta ile sperm kadının kendi fallop tüplerinin içinde döllenirler ve döllenmiş yumurta olan embryo döllenmeden sonraki 5-6 gün içerisinde rahim duvarına tutunur. Bu döllenme ve rahime tutunma dönemi doğal yollardan gebe kalan kadınlarda olduğu gibi fizyolojik bir süreçtir, bu süreci dışarıdan etkileyebilmemiz veya değiştirmemiz mümkün değildir.
Oysa ki tüp bebek yönteminde bunun aksine yumurta ve spermin döllenmeleri laboratuvar ortamında gerçekleşir yani kadının kendi tüpü devre dışı bırakılmış olur. Laboratuvarda gelişen embryo döllenmeden 3-5 gün sonra ince bir katater yardımı ile rahim iç boşluğuna yerleştirilir.
Tıbbi olarak uygun çiftlere uygulandığında aşılamanın tüp bebek yöntemine göre avantajları; maliyetinin daha düşük olması, tedavi sürecinde daha az takip gerekmesi, yumurta toplama işleminin olmayışıdır. Dezavantajı ise tek uygulamada gebelik şansının tüp bebek tedavilerine göre daha düşük oluşudur.
Aşılama yöntemi erkeklerde: Meninin boşalma problemlerinde, anotomik problemlerde (hipospadias denilen penis ucundaki deliğin penisin arka tarafında olması), nörolojik problemlerde (omurilik yaralanmaları), meninin geri kaçtığı durumlar (Diabet, multiple skleroz), cinsel iktidarsızlık, sperm parametrelerinde bozukluklar: Sayı, hareket azlığı veya şekil bozuklukları, sperm antikorları olan durumlarda uygulanmaktadır.
Kadınlarda: Yumurtlama problemleri, hafif veya orta şiddette endometriosis, rahim ağzı problemleri, vajinusmus, antisperm antikorlar problemlerinde uygulanır.
Diğer nedenler: Açıklanamayan kısırlık, tüp bebek tedavileri sırasında az sayıda yumurta gelişimi, spermin dondurulması gereken durumlar (Kanser vb durumlarda) sonrasında bu saydığımız problemleri olan çiftlerde aşılama tedavilerini uyguluyoruz ancak aşılama tedavisi önermediğimiz hastalar: kadın yaşının ileri olması (38 yaş üstü), kısırlık süresinin uzun olması (5 yıldan sonra gebe kalma şansı % 2-3 lere düşer), şiddetli erkek faktörü (hareketli sperm sayısının 5 milyonun altında olması), iş yoğunluğu veya ulaşım nedeni ile kontrollerine gelemeyecek hastalar, tüplerinde yapışıklığı olanlar, şiddetli endometriosis problemi olan hastaların doğrudan tüp bebek tedavisine alınmaları daha uygun olur.
Aşılamalarda uygulama başına klinik gebelik oranı %10-20 arasındadır. 4-6 denemede bu şans %60’a kadar çıkmaktadır.
Gebe kalma şansını etkileyen durumlar: Kadının yaşı, kısırlık süresi, yumurtlama tedavisinde yeterli yumurta gelişimi, vücut ağırlığı, vücut kitle indeksi, sigara, yumurtalık reservi, erkek yaşı, tüp ve rahime ait problemler, sperm parametreleridir.
Aşılama, kadının ya yumurtlama tedavisi yapılmadan yumurtasının doğal olarak geliştiği dönemde uygulanır veya ilaçlarla yumurta gelişimi uyarılır. Her iki yolda da yumurtanın büyümesi ultrason ile takip edilir. İlaçla yumurta büyümesi yapıldığında tedaviye adet kanamasının 2-5. Günleri arasında başlanır. Yumurta genel olarak adet kanamasının ilk gününden sayılırsa 12-16. Günlerde hazır hale gelir. Yumurta yeterli olgunluğa ulaşınca çatlatma iğnesi yapılır. İğneden yaklaşık 35-36 saat sonra aşılama uygulanır.
Aşılama işlemi sırasında mesanenin dolu olması istenir. Jinekolojik masada rahim ağzı serum fizyolojik ile temizlenir, laboratuvarda yıkanarak hazırlanmış yaklaşık 0.5 mL hacimde hazırlanan semen örneği 10-30 saniye içinde yavaşça rahim boşluğuna bırakılır. Bu süreçler ağrısızdır. Jinekolojik masada 15-20 dakika yattıktan sonra günlük yaşama dönülür.
Çiftlerin aşılama öncesi problemlerinin ne olduğu, tedavinin aşamaları, gebelik şansları, tekrar denemelerin gerekebileceği konularında bilgilendirilmeleri gerekmekte.
Aşılama işleminin başarısı için gerekli olan ilk kural, uygulamayı yapacak hekimin tecrübesi ve güvenilirliğidir. Bu doğrultuda işlemin yapılacağı ortamın da temiz ve steril olması gerekir.
Aşılama öncesinde yapılan jinekolojik muayene ve değerlendirme sonrasında gerekiyorsa rahim ağzından smear testi alınır, kan şekeri, kan sayımı, kan grubu tayini, D vitamini, hormon testleri gibi testler yapılır. İlaçlı rahim filminde en az bir tüp açık olmalıdır. Sperm sayısı yeterli miktar ve kalitede olmalı, şiddetli sperm problemi eşlik etmemelidir.
Aşılama sonrası istirahat gerekmemekte. Cinsel ilişki veya banyo yapma kısıtlaması yoktur. Anne adayı oldukları için sağlıklı ve düzgün beslenmeleri, sigara, alkol ve toksik maddelerden uzak durmaları, doktorlarına danışmadan ilaç kullanmamaları, günlük yaşamlarında stresi en az düzeye indirmeleri, aşırı efor sarf ettirecek fiziksel aktivitelerden uzak durulması, ağır eşya kaldırmaması gerekmektedir.
Aşılamadan 15 gün sonra gebelik testi yapılabilir. Test pozitifse anne karnındaki bebeğin tam olarak görülebilmesi için aşılamadan 20 gün sonra ultrason yapılır.
4 kez aşılama tedavisinden sonra tekrar aşılma yapmak gebe kalma şansını artırmadığı için tüp bebek tedavisine geçmek uygun olur.
Prof. Dr. Nilgün Turhan
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı
Web sitesi: http://www.nilgunturhan.com.tr/
Facebook: facebook/drnilgunturhan/
Instagram: instagram/drnilgunturhan/
